Właściwości stali nierdzewnej sprawiły, że jest dziś jednym z najważniejszych materiałem w szerokiej gamie branż przemysłowych. Jej wysoka wytrzymałość na uszkodzenia mechaniczne i korozję łączy się z wieloma zastosowaniami. Warto jednak wiedzieć, że stal stali nierówna. Istnieje wiele jej rodzajów, które różnią się od siebie właściwościami i przeznaczeniem. Czym charakteryzują się poszczególne z nich?
Czym jest stal nierdzewna?
Zanim przejdziemy do tego, jakie gatunki stali nierdzewnej można spotkać, warto przyjrzeć się jej z dalszej perspektywy. Często zwana jest ona stalą INOX, z racji na francuskie słowo inoxydable, które oznacza nieutleniający się materiał. Jej właściwości pochodzą z dużej zawartości chromu, manganu i krzemu – zazwyczaj każdy rodzaj składa się z co najmniej 10,5% chromu i maksymalnie 1,2% węgla.
Do właściwości stali nierdzewnej zalicza się m.in.:
- odporność na korozję,
- odporność na wysokie temperatury,
- lśniący połysk,
- możliwość zastosowania w agresywnych fizycznie i chemiczne środowisku,
- dowolność kształtowania, co pozwala na tworzenie ciekawych wizualnie wykończeń.
Wiedząc już co nieco o samej stali nierdzewnej, warto przyjrzeć się z bliska jej rodzajom. Co je wyróżnia?
Stal nierdzewna – jakie są jej rodzaje?
Dokłada liczba rodzajów jest w ciągłej zmianie, gdyż każdy producent tworzy delikatnie inne mieszanki na potrzeby swoich klientów. Nie zmienia to jednak faktu, że na rynku można spotkać się z czterema podstawowymi opcjami – są to stal ferrytyczna, austeniczna, duplex oraz martenzytyczna. Czym się od siebie różnią?
- Stal ferrytyczna – zawartość chromu jest tutaj stosunkowo niewielka, przez co jej właściwości antykorozyjne są ograniczone. Wyróżnia się jednak wysoką odpornością na śródkrystaliczną korozję naprężeniową. Zawartość niklu jest tutaj bardzo niska, a ilość chromu nie przekracza 18%.
- Stal austeniczna – posiada wysoką odporność na korozję oraz charakteryzuje się wysoką ciągliwością, co wynika z braku hartowania w czasie produkcji. Zawartość chromu zawiera się tutaj w granicach od 17 do 18 procent. W porównaniu do stali ferrytycznej zawiera spore ilości niklu, oscylując w granicach od 8 do 11 procent.
- Stal duplex – to mieszanka stali ferrytycznej i austenicznej, która wykazuje zalety obu materiałów. Posiada wyjątkowo dobrą odporność na korozję w środowisku wysokiego zakwaszenia, przez co znajduje szerokie zastosowanie w przemyśle. Zawiera od 20 do 26% chromu oraz od 1 do 8% niklu. Posiada też niewielkie ilości azotu oraz molibdenu.
- Stal martenzytyczna – jest bardzo twarda i odporna na ścieranie, co udaje się uzyskać poprzez proces hartowania chłodzeniem. Jej właściwości sprawiają, że jest w stanie wytrzymać wielkie obciążenia i działające na nią siły.
Rodzaje stali nierdzewnej i ich zastosowanie jest ze sobą ściśle związane. W zależności od tego, jaka właściwość jest konieczna w danej branży, taki rodzaj zostanie wybrany.
Co oznaczają numery stali?
Każdy, kto próbował zakupić stal nierdzewną, spotkał się z wielością numeracji, która może przyprawić o zawrót głowy. Co dokładnie oznaczają wszystkie numery?
- „1” na początku oznacza stal.
- Dwie początkowe cyfry po kropce oznaczają grupę stali.
- Dwie kolejne cyfry wyróżniają gatunek w danej grupie.
Z taką formułą można wyróżnić:
- 1.40xx – nikiel poniżej 2,5%, brak dodatków specjalnych i molibdenu,
- 1.41xx – nikiel poniżej 2,5%, brak dodatków specjalnych, dodatek molibdenu,
- 1.43xx – nikiel równy lub większy 2,5%, brak dodatków specjalnych, brak molibdenu,
- 1.44xx – nikiel równy lub większy 2,5%, brak dodatków specjalnych, dodatek molibdenu,
- 1.45xx/1.46xx – opcje z dodatkami specjalnymi.
Jak widać, wszystkie rodzaje stali nierdzewnej mają swoje odpowiednie oznaczenia.
Stal nierdzewna – zastosowania
Z racji na swoje wyjątkowe właściwości, stal nierdzewna znalazła zastosowanie w szerokiej gamie miejsc. Zaliczają się do niej m.in. branże:
- energetyczne,
- celulozowe i papiernicze,
- chemiczne,
- ekologiczne,
- transportowe,
- samochodowe.
Wszystko to pokazuje, że stal nierdzewna jest dziś niezastąpioną częścią przemysłu, a jej liczne rodzaje pozwalają na dostosowanie właściwości do potrzeb klienta.